دانشجو: محمد حاجی زاده
استاد راهنما: حجت الاسلام دکتر نجیب الله نوری
استاد مشاور: حجت الاسلام دکتر مهدی عباسی
استاد داور:
سال:
رشته: روانشناسی اسلامی
این پژوهش در راستای شناسایی مفهوم مسئولیت پذیری و استخراج مولفه های آن از منابع اسلامی– آیات و روایات– انجام گرفت. روش این تحقیق، تحلیل محتوای کیفی متون دینی با رویکرد تفسیری است که در آن ابتدا به جست و جوی واژه مدنظر و مترادفهای آن در فرهنگ های لغت پرداخته، سپس این لغات، در منابع اسلامی یافته و پس از جمع بندی یافته ها، از هر چند آیه و روایت، یک مولفه برداشت شد. سپس با ارایه مولفه های به دست آمده به کارشناسان متخصص در روان شناسی و علومِ دینی، میزان ارتباط و ضرورت مولفه ها برای مستندات و همچنین صحت استنباط مولفه ها از مستندات ارزیابی شد. بر اساس نظر کارشناسان، مولفه های تایید شده مسئولیت پذیری عبارتند از: مراقبت، پاسخگو بودن، هشیاری نسبت به مسئولیت، وفای به مسئولیت، پایداری در مسئولیت، اتقان در عمل، دغدغه مندی، مجاهدت و عدم سستی، تکلیف محور بودن و عذر نیاوردن. در نهایت با توجه به مولفه های تایید شده، تعریفی از مسئولیت پذیری ارایه گردید که عبارتست از: «مسئولیت پذیری حالتی روانی در فرد است، که فردِ دارای آن حالت، آگاهانه مسئولیت خود را پذیرفته، نسبت به آن دغدغه ذهنی دارد (و وفادار است)، صرفا بخاطر مکلف بودن به مسئولیت خویش عمل می کند، مسئولیت خود را به صورت کامل و صحیح انجام می دهد، در انجام مسئولیت خود عذر و بهانه نمی آورد، پاسخگوی عواقب آن است، تمام تلاش خود را در جهت انجام آن صرف می کند و در انجام آن صبور و پایدار است».
