روش های تربیت اخلاقی جوانان در نهج البلاغه

امیرمؤمنان(ع) خود را مربی اخلاق انسانها می‌دانند. این مربی تنها به بیان گزاره‌های اخلاقی بسنده نکرده، روش‌های آن را نیز بیان کرده‌اند و سید رضی آنها را در نهج‌البلاغه آورده است. مسئله پایان‌نامه پیش‌رو این است که با توجه به اهمیت دوران جوانی در تربیت اخلاقی و از سویی وجود روش‌های ناب این تربیت در نهج‌البلاغه، ویژگی‌های روان‌شناختی جوانان را از تعالیم اسلامی بدست آورده و برپایه آن روش‌هایی را برای تربیت اخلاقی جوانان، از نهج‌البلاغه تحلیل و استنباط نماید. از آنجا که در کتب اخلاقی، توجه لازم به روش‌های تربیت اخلاقی نشده، هدف این پایان‌نامه زمینه‌سازی برای کارآمدی تربیت اخلاقی و کمک به والدین و مربیان در تربیت اخلاقی جوانان، به‌وسیله بیان روش‌های آن از نهج‌البلاغه است. این پژوهش کتابخانه‌ای با روش توصیفی-تحلیلی و استنباطی انجام شده است. روش توصیفی-تحلیلی برای استخراج آنچه صراحت از اوصاف جوانی و روش‌های تربیت اخلاقی آمده است و استنباطی، برای کشف روش‌های خاص تربیت اخلاقی جوان از نهج‌البلاغه. مهمترین یافته‌ها عبارت است از اینکه ویژگی‌های روان‌شناختی جوانان در منابع اسلامی دو دسته‌اند: فرصت‌های تربیتی و آفات (آسیب‌های) این دوره. فرصت‌ها عبارتند از ویژگی‌هایی از جمله، فطرت پاک، دل نرمی و تأثیرپذیری که حقیقت این دوران است و باید در تربیت اخلاقی از آن بهره گرفت. در این نگاه واقع‌بینانه، آفات این دوره ویژگی‌هایی همچون جهالت‌ها، بی‌تجربگی و مستی جوانی است. البته این ویژگی‌ها را نیز می‌توان به پایه‌ای برای رشد اخلاقی تبدیل کرد. با توجه به این ویژگی‌ها، روش‌هایی برای تربیت اخلاقی جوانان از نهج‌البلاغه بدست آمد. روش‌های زمینه‌سازی تربیت اخلاقی (همچون، ایجاد فضای ایمانی و اخلاقی، اصلاح خانواده و همنشینی با دوستان مومی)؛ روش‌های پرورش شناخت (همچون آموزش آموزه‌ها و قوانین اخلاقی، استدلال اخلاقی، موعظه و عبرت‌گیری)؛ روش‌های پرورش گرایش (همچون تعالی بخش انگیزه، امر به خوبی و الگودهی) و روش‌های پرورش رفتار اخلاقی (همچون تذکر، مبارزه با نفس، تغییر رذایل ارضای حلال، تشویق و تنبیه).

دانلود فایل