
دانشجو: محمد محسن گلوردی یزدی
استاد راهنما: حجت الاسلام دکتر محمد صادق شجاعی
استاد مشاور: حجت الاسلام دکتر مهدی عباسی
استاد داور: حجت الاسلام دکتر محمدرضا جهانگیرزاده
سال: 1396
رشته: روانشناسی اسلامی
پژوهش حاضر باهدف بررسي احسان در روابط میان فردی بر اساس منابع اسلامی و ساخت پرسشنامه اولیه آن صورت گرفته است. بدين منظور، پژوهش در دو مرحله كيفي و كمي و متناسب با هر مرحله از روش مناسب با آن استفاده شد. روش مورد استفاده در بخش مطالعه کیفی، روش تحلیل محتوا و در بخش مطالعه کمی، روش پيمايشي بود. نتايج پژوهش در بخش مطالعهي كيفي 54 نشانه اوليه را براي احسان به دست داد كه به سه مقوله شناختي، رفتـاري و عـاطفي، طبقهبندی گردید و سپس گويه هاي پرسشنامه اوليه احسان بر اساس آنها تهيه و طراحي شد. در مرحله بعد، نشانههاي گردآوري شده و گويه ها همراه با مستندات و تعريف هر كدام از آنها در اختيار 10 نفر از کارشناسان حوزه علوم دینی و روانشناسی قرار گرفت و از آنها خواسته شد تا درباره ميزان مطابقت نشانهها و گويه ها با مستندات گردآوري شده، داوري كنند. پس از دریافت نظرات كارشناسان و با توجه به هم پوشي برخي نشانهها، تعدادنشانهها از 53 نشانه به 41 نشانه و در 6 محور كلي تحت عنوان «سودمندی اجتماعی»، «روابط مثبت»، «مثبت اندیشی»، «نفوذ-مطلوبیت»، «خویشتنداری» و «تمامیت» دسته بندي گرديد و سر انجام يك پرسشنامه 130 سؤالی اوليه تدوين و آماده اجرا گرديد. در مطالعه كمي با استفاده از روش پيمايشي به منظور بررسي و ارزيابي روايي و اعتبار مقياس اوليه احسان در نمونه 85 نفري از جامعه آماري، ساکنین شهرک پردیسان قم (سال 95-96) مورد بررسی قرار گرفت. براي بررسي روايي محتوا، از نظر كارشناسان استفاده شد. سپس با استفاده از فرمولها و روشهای آماري و نیز برنامه تخصصی spss، عملیات آماری انجام گرفت. براي به دست آوردن روايي سازه، همبستگي هر گويه با نمره كل محاسبه گرديد و نتايج حاكي از روايي مطلوب بود. در بررسي اعتبار مقيـاس نيز ضریب آلفای کرونباخ، 83 % و ضریب دونیمه سازی گاتمن، 90% و ضریب دونیمه سازی اسپیرمن- براون، 91% بهدستآمده است؛ که نشان از اعتبار بالای پرسشنامه دارد. درنهایت پس از حذف 9 سؤال بهواسطه نتایج آماری، يك پرسشنامه 121 سؤالی براي سنجش احسان در روابط میان فردی بر اساس منابع اسلامی به دست آمد.