
دانشجو: سیدمهدی صالحیان
استاد راهنما: حجت الاسلام دکتر مسعود آذربایجانی
استاد مشاور: دکتر حسن تقییان
استاد داور: حجت الاسلام دکتر رحیم میردریکوندی
سال: 1395
رشته: روانشناسی اسلامی
پژوهش حاضر که با هدف تحلیل هوش معنوی براساس آموزه های اسلامی و ساخت آزمون اولیه آن صورت گرفت، شامل دوبخش نظری و میدانی است. در بخش نظری با استفاده از روش کتابخانه ای و بعد از ارائه تعریف پیشنهادی برای معنویت و هوش معنوی، مولفه های تشکیل دهنده هوش معنوی و زیر مولفه های هر یک از آنها تبیین شدند و بر همین اساس آزمونی که هر یک از این زیر مولفه ها را به وسیله گویه های ارزیابی کند طراحی گردید. در بخش میدانی، با استفاده از روش پیمایشی برای ارزیابی روایی محتوایی یافته های پژوهشگر در مرحله نظری، فرم هایی طراحی و به 10 نفر از افرادی که به صورت توامان در آموزه های دینی و روانشناسی، کارشناس بودند، ارائه گردید تا میزان صحت برداشت های پژوهشگر را ارزیابی نمایند. با استفاده از شاخص نسبت روایی محتوایی (VCR)، گویه های معتبر از نظر روایی محتوایی شناسایی شده و گویه های نامعتبر حذف شدند. جامعه آماری این پژوهش را آقایان طلاب سطوح عالی حوزه علمیه قم، خواهران مشغول به تحصیل علوم حوزوی در جامعه الزهرا علیها السلام و نیز دانشجویان پسر و دختر دانشگاه آزاد اسلامی قم تشکیل می دهند. در این مرحله به چهار نفر به نمایندگی از گروه نمونه، آزمون تحویل شد تا ضمن پاسخگویی، ابهامات آزمون و نیز مدت زمان پاسخگویی مشخص گردد. در مرحله بعد آزمون اصلاح شده بین 60 نفر که گروه نمونه را تشکیل می دادند، توزیع شده و نتایج با استفاده از برخی ابزارهای روان سنجی همچون محاسبه کمینه، بیشینه و میانه نمرات، میانگین (درجه مطلوبیت)، انحراف استاندارد، ضریب همبستگی گویه ها با نمره کل (قدرت تشخیص) و آلفای کرونباخ (میزان همگنی)، مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. در تحلیل پایایی آزمون، آلفای کرونباخ آزمون 0/914 به دست آمد که نشان می دهد آزمون اولیه هوش معنوی 43 گویه ای از هماهنگی درونی بالایی برخوردار است.