ارزیابی اخلاقی احکام فقهی وفای به عهد

وفای به عهد یکی از مهمترین ارزشها در نظام اخلاقی است. به خاطر آثار فراوانش در متون اسلامی دارای اهمیت ویژه ای است. بخش عظیمی از اهداف فقه و احکام شرعی که برای تنظیم و ساماندهی زندگی بشر توسط شارع وضع گردیدند، با عمل به وفای به عهد تامین می گردد. وفای به عهد در حوزه فقه و اخلاق واجد ارکان مشترک و خاصی است. با وجود حکم اخلاقی لزوم وفای به عهد، مشهور فقها آن را واجب ندانستند، بلکه قائل به استحباب آن هستند. در این پژوهش با توجه به شاخصه های الزام آور اخلاقی، اقسام احکام اخلاقی وفای به عهد مشخص گردید که برخی از آنها منطبق با حکم فقهی مشهور فقهاست و برخی دیگر با حکم مشهور فقها در تزاحم اند. وظیفه فاعل اخلاقی در موارد تزاحم وفای به عهد در گام اول جمع بین دو حکم و عمل به هر دو حکم فقهی و اخلاق است و در غیر آن صورت، گام بعدی عمل به یکی از طرفین براساس مرجحات باب تزاحم است. از آن جا که فقه مبین خداقلی تکالیف برای انسان ها است، مکمل و متمم تحقق یافتن اهدافش توجه و رعایت اعمال اخلاقی است؛ از این رو فاعل اخلاقی در موارد تزاحمی که قابل جمع نیستند، موظف به عمل وفای به عهد است.

دانلود فایل